In When Everything is Human, the Human is an Entirely Different Thing smeren Tamar Blom en Francesca Lazzeri zichzelf en elkaar in met vaseline uit een klein glazen bakje. Secuur bedekken ze hun hele lichaam. De tepels krijgen een extra vette klodder. Gehuld in dikke winterjassen, sjaals en dekens kijken wij naar die blote lijven. Ondertussen wordt in het midden van de hal een groot vierkant zeil geprepareerd: uitvouwen, emmers vloeibaar gips uitstorten, lampen erop. Het publiek vormt pratend een cirkel om het vierkant.

Rumoer van de werkplaats verstomt, de radio gaat uit. In stilte loopt het duo het zeil op. Geknield smeren zij rustig om zich heen het gips uit in ronddraaiende bewegingen. We horen de regendruppels op de golfplaten van de hal. De handen verdelen het materiaal in cirkels, het lichaam deint mee. De ruggen naar elkaar. Wanneer het zeil volledig bedekt is met een laag gipsgolfjes, komen de lichamen in het midden bij elkaar. Tegen elkaar aangekropen strijken ze aandachtig het gips over de ander uit. Golvend bedelven zij zich compleet, tot het punt dat de grenzen tussen bodem en lichamen vervagen.

Als een verschuivende vloedlijn vormt zich op die manier een landschap. De beweging wordt kleiner, de eenheid vergroot. Eenkleurig wordt alles, maar in die ene kleur vind je vele schakeringen. Een lichte ademhaling, de gesloten ogen die nog enige huid tonen, de omhelzing die je je voor kan stellen ónder de sculptuur. Behalve de lichte deining van de flanken van Blom is alles tot stilstand gekomen. Deze situatie, hier en nu, trekt mij uit mijn praktische gedachten. De concentratie van Blom en Lazzeri zuigt mij naar het middelpunt in de ruimte en in mijzelf. Met minimale middelen weten zij het publiek tot grootse vragen te prikkelen. Een bespiegeling op de natuur, identiteit, het zijn van de mens. Op het topje van het beeld is te zien hoe het gips begint te drogen. Het beeld hard uit. Volharding in een meditatieve staat.

[Sterren toegekend door de redactie.]

Foto: Sergio Gridelli

Het bericht When everything is human, the human is an entirely… verscheen eerst op Festivalkrant.

Charlotte en Steve (atelier Bildraum) bouwen beelden. Hij prepareert en verandert de maquettes, zij schiet beelden van deze mini-ruimtes. Die foto’s worden direct getoond op het scherm op de achterwand. Het duo speelt met ruimte: van een driedimensionaal beeld maken zij een tweedimensionaal beeld. Bovendien wordt de werkelijke kleine ruimte in het tonen van de foto uitvergroot tot manshoge proporties. De kadrering van de fotografie is per definitie een selectie en ook hier regisseert het kader het perspectief van de kijker.

Met de constructie van een fotografisch beeld zet atelier Bildraum de toeschouwer aan tot het maken van een eigen constructie. Die van een situatie, een verhaal, of een geschiedenis die vooraf ging aan de foto. De mens is hierin afwezig, hoewel er wel een suggestie gewekt wordt. Omgevallen stoelen suggereren de nasleep van een vechtpartij. Of was het een feestje? Uit de speakers klinken geluiden als waterdruppels, caférumoer, wind, regen, stuiterende pingpongballen: ze kleuren het beeld. Daarbij speelt Steve soms gitaar, met de rug naar het publiek, want hij moet natuurlijk Charlottes beeld kunnen zien. In onze verbeelding ontvouwen zich mogelijke werelden.

Alles in Bildraum is heel nauwkeurig. De architect en de fotograaf weten precies wat ze doen en spelen behalve met ruimte, ook met de tijd. Gedurende de hele performance werken en bouwen ze aan de beelden. Ik mag mijn voorstellingsvermogen laten werken, maar ik kan eigenlijk ook niets anders. Elke handeling is afgepast, uitgedacht en geanalyseerd. Dit zorgt ervoor dat ik mij veroordeeld voel tot de situatie. Ik mis de vrijheid van een museum. De vrijheid om zelf te kiezen waarnaar en hoe lang ik kijk. Ik voel opluchting als Steve eindelijk buiten de witte hokjes gaat en tussen de maquettes knielt om met wijde armbewegingen een emmer zand over de grond te verspreiden. Eindelijk even buiten de kaders!

Het zand vormt met een filter voor de lens een beeld van een donker landschap. Steeds opnieuw gaan de handen door het zand en met elke cameraklik verandert het landschap. Een eiland? Een kustlijn? De branding? De beeldmakers verlaten de ruimte, het scherm gaat uit en het geschapen beeld is weg. Wat blijft, is de theaterzaal met maquettes, waarvan er één wordt uitgelicht met een spot. Nu is de mens compleet verdwenen. Wij blijven achter met een hoofd vol oneindige scenario’s.

[Sterren toegekend door de redactie]

Het bericht Bildraum verscheen eerst op Festivalkrant.

Dan begint het: op de achterwand verschijnt een projectie van een stenen masker uit de oudheid. Dit gezicht begint met een computerstem te spreken en vertelt als een digitaal orakel wat wij, de makers en het publiek, nu samen gaan doen. We gaan op zoek naar wat ons drijft om muziek te maken. Rondom het hoofd zweven elf objecten, zoals een fossiel, een schelp, een botje en een zeemonster. Iemand uit het publiek mag naar de ‘monoliet’ gaan, een zuil vooraan het toneel die op dat moment wordt uitgelicht. Met een computermuis kan een fragment worden gekozen. Al snel stapt er iemand naar voren en verkent het scherm met de cursor. Bij elk object verschijnen titels als ‘Synchrony’, ‘Endorphins’ en ‘The spell of the rainbow snake’.

De eerste keuze valt op ‘The adventures of Jean Godefroy’. Bouttery bezingt daarop het verhaal van een onnozel mannetje dat stikt in een onrijpe appel terwijl hij een bijendans doet onder een appelboom. Generaties later zoemen en dansen mensen onder een boom om hun voorouder Jean te herdenken. Wat volgt is een reeks aan muisklikken van toeschouwers en bijbehorende scènes: dansen in trance, een college van een professor over endorfines, een van een soundscape voorzien verhaal over een slang (voorgelezen door Jens, waarbij zijn stem inderdaad breekt), een videoverslag van een vogelobservator, een korte lezing door Dumont over de larynx (het strottenhoofd) en jazzy improvisatie met percussie, piano en de daarvan door La Bestia opgenomen en gesampelde geluiden. Op intrigerende en vaak geestige wijze vervlechten de drie mannen verschillende disciplines met elkaar. Ze stippen de drijfveren van de mens aan om met anderen muziek te maken. Hierbij komen ze steeds uit op het sociale aspect van muziek.

Het moderne orakel bedankt ons, de onderzoekers, voor de gedane arbeid. Op mij komt dit ironisch over, omdat het enige wat een aantal toeschouwers heeft gedaan het bepalen van de volgorde van de scènes is geweest. Bijna alle plaatjes en daarmee fragmenten zijn aan bod gekomen. Dit als onderzoek van het publiek te benoemen, gaat mij wat ver. De voor iedereen onbekende volgorde maakt wel dat het geheel fris overkomt, omdat te zien is dat de spelers plezier hebben in de verrassing. De laatste taak die nog moet worden volbracht, zo kondigt het masker aan, is samen zingen. De mannen zetten aandoenlijk a capella het liefdesliedje ‘Only You (And You Alone)’ in. ‘Only you can make this change in me’ wordt er gezongen. Iedereen zingt mee, in de maat of niet: endorfines in de maak. Dit gezamenlijke zingen is het eerste moment waarop ik echt interactie ervaar tussen makers en publiek en de kern van het thema wordt geraakt: de wens van de mens om samen te musiceren.

[Sterren toegekend door de redactie.]

Foto: Christoph Sebastian

Het bericht The Blogpera verscheen eerst op Festivalkrant.