In When Everything is Human, the Human is an Entirely Different Thing smeren Tamar Blom en Francesca Lazzeri zichzelf en elkaar in met vaseline uit een klein glazen bakje. Secuur bedekken ze hun hele lichaam. De tepels krijgen een extra vette klodder. Gehuld in dikke winterjassen, sjaals en dekens kijken wij naar die blote lijven. Ondertussen wordt in het midden van de hal een groot vierkant zeil geprepareerd: uitvouwen, emmers vloeibaar gips uitstorten, lampen erop. Het publiek vormt pratend een cirkel om het vierkant.

Rumoer van de werkplaats verstomt, de radio gaat uit. In stilte loopt het duo het zeil op. Geknield smeren zij rustig om zich heen het gips uit in ronddraaiende bewegingen. We horen de regendruppels op de golfplaten van de hal. De handen verdelen het materiaal in cirkels, het lichaam deint mee. De ruggen naar elkaar. Wanneer het zeil volledig bedekt is met een laag gipsgolfjes, komen de lichamen in het midden bij elkaar. Tegen elkaar aangekropen strijken ze aandachtig het gips over de ander uit. Golvend bedelven zij zich compleet, tot het punt dat de grenzen tussen bodem en lichamen vervagen.

Als een verschuivende vloedlijn vormt zich op die manier een landschap. De beweging wordt kleiner, de eenheid vergroot. Eenkleurig wordt alles, maar in die ene kleur vind je vele schakeringen. Een lichte ademhaling, de gesloten ogen die nog enige huid tonen, de omhelzing die je je voor kan stellen ónder de sculptuur. Behalve de lichte deining van de flanken van Blom is alles tot stilstand gekomen. Deze situatie, hier en nu, trekt mij uit mijn praktische gedachten. De concentratie van Blom en Lazzeri zuigt mij naar het middelpunt in de ruimte en in mijzelf. Met minimale middelen weten zij het publiek tot grootse vragen te prikkelen. Een bespiegeling op de natuur, identiteit, het zijn van de mens. Op het topje van het beeld is te zien hoe het gips begint te drogen. Het beeld hard uit. Volharding in een meditatieve staat.

[Sterren toegekend door de redactie.]

Foto: Sergio Gridelli

Het bericht When everything is human, the human is an entirely… verscheen eerst op Festivalkrant.

Het publiek van When Everything is Human, the Human is an Entirely Different Thing van Tamar Blom en Francesca Lazzeri loopt nieuwsgierig hun kant op, uitwaaierend langs de emmers waarin het gips wordt gemengd. Maar helemaal tot dichtbij komen de meesten niet. Alsof er een onzichtbare draad hangt blijft er een paar meter afstand om hen heen. Sommigen blijven kijken hoe de twee hun lichamen invetten met vaseline. Er wordt gepraat, gespeculeerd, ‘dat zal wel zijn om de huid te beschermen tegen al dat gips, dat krijg je anders nooit meer van je af’.

Intussen rollen de mensen in hun bouwoveralls een rechthoekig stuk zeil uit en leggen het plat op de vloer. Daar beginnen ze de emmers gips op leeg te storten. Iemand sluit twee bouwlampen op statieven aan. En zo begint zich zonder aanwijzingen een kring te vormen rond die rechthoek. Zonder dat iemand een seintje geeft richten onze blikken zich op die berg gips. Het komt met een kwak uit de emmers en ziet eruit als roomijs, koekjesdeeg, kwark. Maar de geur van verbouwing blijft. En als op een bouwplaats speelt er een radio, niet met de nieuwste hits maar met het soort arbeidsvitaminen waar niemand eigenlijk over kan vallen.

Tamar Blom en Francesca Lazzeri stappen de kring binnen en de bouwhulpen verdwijnen uit zicht. Ze gaan zitten in de gipsberg en beginnen met lange, trage halen woordloos de berg gips uit te spreiden. Alsof ze iemands rug masseren werken ze de massa knedend en aaiend in een kalm tempo naar de hoeken. Het is het begin van een biologerend spel met de tijd, met tederheid en hardheid, met ruig materiaal en kwetsbare mensenhuid. Als de hele rechthoek is gevuld met gul golvend gips beginnen ze elkaar met dezelfde zachte voorzichtigheid in te smeren. Het duurt en duurt, maar het voelt goed om naar te blijven kijken. Het is wonderlijk hoe daar heel geleidelijk een ademende sculptuur ontstaat, een beeld dat leeft, dat moet kunnen blijven ademen terwijl het gips nu ook een masker vormt dat met zoekende vingertoppen laag voor laag wordt aangebracht.

De radio is uit, allang. De TL-verlichting ook. Zwijgzaam staan we in de kring. In het schijnsel van de bouwlampen ligt een versgemaakt beeld van gips en menselijkheid. Hoe lang kijken we nu al? Mensen zijn gaan zitten, rond gaan lopen. Vanuit een andere hoek strijkt het licht precies over de versteende haren van Blom, het koud opstijvende gezicht van Lazzeri. Ik kom weer terug op mijn oorspronkelijke plek en merk dat ik al even niet meer heb gedacht aan hoe koud en kil het hier is. Hoe koud en kil het voor die twee mensen daar binnen in de cirkel moet zijn. Het rolluik dat weer open ratelt markeert een mogelijk eind.

Foto: Jonna Bruinsma

Het bericht When everything is human, the human is an entirely… verscheen eerst op Festivalkrant.

Charlotte en Steve (atelier Bildraum) bouwen beelden. Hij prepareert en verandert de maquettes, zij schiet beelden van deze mini-ruimtes. Die foto’s worden direct getoond op het scherm op de achterwand. Het duo speelt met ruimte: van een driedimensionaal beeld maken zij een tweedimensionaal beeld. Bovendien wordt de werkelijke kleine ruimte in het tonen van de foto uitvergroot tot manshoge proporties. De kadrering van de fotografie is per definitie een selectie en ook hier regisseert het kader het perspectief van de kijker.

Met de constructie van een fotografisch beeld zet atelier Bildraum de toeschouwer aan tot het maken van een eigen constructie. Die van een situatie, een verhaal, of een geschiedenis die vooraf ging aan de foto. De mens is hierin afwezig, hoewel er wel een suggestie gewekt wordt. Omgevallen stoelen suggereren de nasleep van een vechtpartij. Of was het een feestje? Uit de speakers klinken geluiden als waterdruppels, caférumoer, wind, regen, stuiterende pingpongballen: ze kleuren het beeld. Daarbij speelt Steve soms gitaar, met de rug naar het publiek, want hij moet natuurlijk Charlottes beeld kunnen zien. In onze verbeelding ontvouwen zich mogelijke werelden.

Alles in Bildraum is heel nauwkeurig. De architect en de fotograaf weten precies wat ze doen en spelen behalve met ruimte, ook met de tijd. Gedurende de hele performance werken en bouwen ze aan de beelden. Ik mag mijn voorstellingsvermogen laten werken, maar ik kan eigenlijk ook niets anders. Elke handeling is afgepast, uitgedacht en geanalyseerd. Dit zorgt ervoor dat ik mij veroordeeld voel tot de situatie. Ik mis de vrijheid van een museum. De vrijheid om zelf te kiezen waarnaar en hoe lang ik kijk. Ik voel opluchting als Steve eindelijk buiten de witte hokjes gaat en tussen de maquettes knielt om met wijde armbewegingen een emmer zand over de grond te verspreiden. Eindelijk even buiten de kaders!

Het zand vormt met een filter voor de lens een beeld van een donker landschap. Steeds opnieuw gaan de handen door het zand en met elke cameraklik verandert het landschap. Een eiland? Een kustlijn? De branding? De beeldmakers verlaten de ruimte, het scherm gaat uit en het geschapen beeld is weg. Wat blijft, is de theaterzaal met maquettes, waarvan er één wordt uitgelicht met een spot. Nu is de mens compleet verdwenen. Wij blijven achter met een hoofd vol oneindige scenario’s.

[Sterren toegekend door de redactie]

Het bericht Bildraum verscheen eerst op Festivalkrant.